Page 11 - Krok w przedsiębiorczość - podręcznik do podstaw przedsiębiorczości

Popyt, podaż i cena

Wielkość popytu na dane dobro zależy
również od cen dóbr komplementarnych Warto zapamiętać!
i substytucyjnych. Dobra komplementarne Prawo podaży – wielkość podaży danego to-
waru lub usługi zwiększa się wraz ze wzrostem
to dobra uzupełniające się, czyli takie, któ- ceny (pod warunkiem że inne czynniki się nie
re zaspokajają określone potrzeby konsu- zmieniają).
mentów tylko wtedy, gdy są używane łącz-
nie (np. samochód i paliwo). Wzrost ceny
i zmniejszenie popytu na jedno z takich dóbr Jak są ustalane ceny?
powodują, że zmniejsza się popyt także na Ceny towarów i usług kształtują się w wy-
drugie dobro. Przykładowo: gdy samochody niku wzajemnego oddziaływania popytu
drożeją, maleje zapotrzebowanie na paliwo. i podaży. Gdy wielkość podaży jest wyższa
Natomiast dobra substytucyjne to dobra od wielkości popytu, występuje nadwyżka
się zastępujące. Wzrost ceny jednego z sub- rynkowa. W tej sytuacji konkurencja mię-
stytutów powoduje, że zwiększa się popyt na dzy producentami (sprzedającymi) powodu-
drugi substytut, który w tej sytuacji staje się je spadek ceny, który pociąga za sobą wzrost
stosunkowo tańszy. Przykładowo: podnie- wielkości popytu i spadek wielkości podaży.
sienie cen masła skutkuje wzrostem popytu W przeciwnym razie, gdy wielkość popytu
na margarynę. przewyższa wielkość podaży, występuje nie­
dobór rynkowy. Konkurencja, w tym wy-
Podaż i jej miara padku między konsumentami (kupującymi),
Podaż to zależność między ceną dobra a jego prowadzi do wzrostu cen, który powoduje
ilością oferowaną na rynku przez producen- spadek wielkości popytu i wzrost wielkości
tów. Miarą podaży jest wielkość podaży, podaży. Rezultatem nieustannych procesów
czyli ilość towarów lub usług oferowanych dostosowawczych jest cena równowagi
na sprzedaż przy określonym poziomie ceny rynkowej, przy której wielkość popytu rów-
w danym miejscu i czasie. Wielkość podaży na się wielkości podaży. Uproszczony spo-
jest wprost proporcjonalna do ceny. Ozna- sób osiągnięcia ceny równowagi rynkowej
cza to, że wraz ze wzrostem ceny wzrasta też na przykładzie teoretycznego rynku smart-
ilość produktów dostarczanych na rynek. fonów przedstawiono na następnej stronie.
Taką prawidłowość określa się jako prawo
podaży. Graficznym obrazem tej zależności
jest krzywa podaży (jej przykład znajduje
się na stronie 32).

Pozacenowe czynniki kształtujące
wielkość podaży
Najważniejszymi pozacenowymi czynnika-
mi kształtującymi wielkość podaży są:
koszty produkcji (m.in. koszty surowców),
liczba producentów (sprzedawców) danego
towaru lub usługi,
czynniki klimatyczne w wypadku niektó-
rych działalności (np. w rolnictwie),

polityka rządu (np. w zakresie opodatko- Podaż artykułów rolno-spożywczych w dużej mierze
zależy od wielkości zbiorów. Przykładowo: urodzaj
wania danych dóbr). jabłek zwiększa ich podaż, a nieurodzaj ją ogranicza.
31